Menu

Loidhne-tìm

 

1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945
  • 1914 - 1918

    A' Chiad Chogadh

    A' Chiad Chogadh
     

    Air 28 Ògmhios 1914 chaidh Archduke Franz Ferdinand, a bha gu bhith os cionn na h-Ìmpireachd “Austro-Hungarian”, a mharbhadh ann an Sarajevo, Bosnia. Mìos an dèidh bàs Franz Ferdinand, thòisich cogadh leis An Ostair agus An Ungair a’ sabaid an aghaidh Serbia.

    Thàinig a’ Ghearmailt a-steach dhan chath gus taic a thoirt dhan Ostair. Bha iad cuideachd airson crìochan na dùthcha a leudachadh gu mòr agus smachd fhaighinn air an Roinn Eòrpa. Chuir seo eagal air dùthchannan eile na Roinn Eòrpa agus thàinig an Fhraing agus an Ruis còmhla gus sabaid nan aghaidh. Cha robh Breatainn airson sabaid an toiseach, ach nuair a dh’fheuch a’ Ghearmailt ri ionnsaigh a thoirt air an Fhraing tron Bheilg, dh’atharraich cùisean.

    Cha robh A’ Bheilg airson pàirt a ghabhail sa chòmhstri, ach nuair a thàinig arm na Gearmailt tron dùthaich, cha robh roghainn aca. Air sgàth ‘s gun robh còrdadh ann eadar Breatainn agus A’ Bheilg gus càch a-chèile a chuideachadh, air 4 Lùnastal 1914 ghairm Breatainn cogadh an aghaidh na Gearmailt.

    Ged a bha a h-uile duine an dòchas nach maireadh an cogadh fada, agus gum biodh na saighdearan uile “dhachaigh ron Nollaig”, lean a’ Chiad Chogadh fad ceithir bliadhna. Thathar am beachd gun deach 10 millean duine a mharbhadh ann, bha 750,000 dhiubh sin à Breatainn fhèin, agus chaidh dà uiread an àireimh sin a leòn.

     

    Dh’aontaich a’ Ghearmailt, An Ostair agus An Ungair sgur a chogadh air 11 Samhain 1918.

     
  • 30 An t-Sultain 1938

    'Peace in our Time'

    Ged a fhuair Hitler an earrann a bha dhìth air de Czechoslovakia, gheall e do Neville Chamberlain, prìomhaire Bhreatainn, aig coinneamh ann am Munich, nach biodh cogadh eadar an dà dhùthaich tuilleadh. Bhathas an dòchas gun robh seo a’ ciallachadh, mar a thuirt Chamberlain, Peace in our time.

    Top of page

    1939
  • 1939

    1939

  • 30 Am Faoilleach 1939

    Reichstag

    Reichstag

    Mhaoidh Hitler air na h-Iùdhaich ann an òraid anns an Reichstag.

  • 1 An t-Sultain 1939

    A’ Phòlainn

    Thuirt Hitler nach robh ann an gealladh Munich, ach a scrap of paper. Chaidh arm na Gearmailt a-steach dhan Phòlainn.

  • 3 An t-Sultain 1939

    Toiseach a' Chogaidh

    Bha Breatainn agus an Fhraing air a ràdh gum biodh iad deònach sabaid an aghaidh na Gearmailt nan toireadh iad ionnsaigh air a’ Phòlainn. Air an treas latha den t-Sultain, sin a thachair. Thòisich an Dàrna Cogadh le Astràilia agus Sealan Nuadh cuideachd air taobh Bhreatainn.

    Chaidh feachd à Breatainn (British Expeditionary Force) a chur dhan Fhraing.

    Chaidh an Athenia a chur fodha le U-30 is chaill còrr air ceud duine am beatha.

  • 5 An t-Sultain 1939

    Ameireaga

    Thuirt Ameireaga nach gabhadh iad taobh seach taobh anns a’ chogadh.

  • 17 An t-Sultain 1939

    An Ruis

    Thàinig an Ruis dhan chogadh, a’ toirt ionnsaigh bhon ear air a’ Phòlainn.

  • 27 An t-Sultain 1939

    A’ Phòlainn fo smachd

    Dh’aidich A’ Phòlainn gun robh an dùthaich fo smachd nan Gearmailteach.

  • 14 An Dàmhair 1939

    HMS Royal Oak

    HMS Royal Oak

    Chuir na Gearmailtich HMS Royal Oak fodha ann an Scapa Flow ann an Arcaibh. Chailleadh 833 duine.

  • An t-Sultain 1939 – An Cèitean 1940

    A’ Phoney War

    Seo an t-àm ris an cante a’ Phoney War anns an Fhraing.

  • 13 An t-Samhain 1939

    Blàr Abhainn Plate

    Blàr Abhainn Plate ann an Argentina. Mu dheireadh chuir an sgiobair aice, Hans Langsdorf, an Admiral Graf Spee fodha seach cumail a’ sabaid an aghaidh HMS Ajax agus HMS Achilles.

     

    Top of page

    1940
  • 1940

    1940

  • 8 Am Faoilleach 1940

    Raiseanadh a’ tòiseachadh

    Thòisich raiseanadh a thaobh ime, siùcar is hama ann am Breatainn.

  • 17 An Gearran 1940

    Clann air Fògradh

    Rinn Breatainn planaichean gus 400,000 leanabh a ghluasad a-mach à bailtean.

  • 10 An Cèitean 1940

    Winston Churchill

    Bhris na Gearmailtich a-steach dhan Fhraing, dhan Bheilg, a Lugsamburg, agus dhan Tìr Ìosal. Chaidh Winston Churchill a thaghadh mar prìomhaire Bhreatainn.

  • 14 An Cèitean 1940

    A’ Home Guard

    A’ Home Guard

    Ann am Breatainn, chaidh a’ chiad ghairm a-mach airson Local Defence Volunteers, a’ Home Guard mar a chante riutha.

  • 26 An Cèitean 1940

    Dunkirk

    Leis a h-uile seòrsa bàta, thòisicheadh air saighdearan BEF (British Expeditionary Force) a bha glaiste aig Dunkirk san Fhraing a shàbhaladh. Lean an obair seo gu 3 Ògmhios.

  • 4-10 An t-Ògmhios 1940

    St Valery-en-Caux

    B’ ann an dèidh Dunkirk a chaidh mòran shaighdearan a bha air am fàgail san Fhraing a ghlacadh aig St Valery-en-Caux.

  • 10 An t-Ògmhios 1940

    Nirribhidh & An Eadailt

    Ghèill Nirribhidh do na Nadsaidhean agus ghairm Mussolini às an Eadailt cogadh an aghaidh Bhreatainn agus na Frainge.

  • 22 An t-Ògmhios 1940

    An Fhraing a' gèilleadh

    Ghèill an Fhraing is chaidh an dùthaich a sgaradh. Bha an ceann a tuath fo smachd nan Gearmailteach.

  • 10 An Iuchar 1940

    Am Blitz agus Blàr Bhreatainn

    Am Blitz agus Blàr Bhreatainn

    Thòisich ‘Blàr Bhreatainn’ leis an RAF a’ sabaid an aghaidh an Luftwaffe. Mhair e gu 31 Dàmhair.

  • 7 An t-Sultain 1940

    Am Blitz

    Am Blitz

    Thòisich am Blitz ann an Lunnainn le 300 bomair Gearmailteach a’ tighinn tarsainn le 600 plèan eile a’ toirt taic dhaibh.

  • 15 An t-Sultain 1940

    Ionnsaighean uabhasach

    Ionnsaighean uabhasach le plèanaichean Gearmailteach air Lunnainn, Southampton, Bristol, Cardiff, Liverpool agus Manchester ged a choisinn an RAF  ‘Blàr Bhreatainn’.

  • 14-15 An t-Samhain 1940

    Coventry

    Ionnsaigh le bomaichean air Coventry.

     

    Top of page

    1941
  • 1941

    1941

  • 13-14 Am Màrt 1941

    Blitz Bruaich Chluaidh agus Glaschu

    Blitz Bruaich Chluaidh agus Glaschu

    Ionnsaigh bhomaichean air Bruaich Chluaidh. Mharbhadh còrr air mìle duine ann am Bruaich Chluaidh agus ann an Glaschu.

  • 28 An t-Sultain 1941

    An Arctic Convoy

    An Arctic Convoy

    Dh’fhalbh a’ chiad bhàtaichean a bha a’ toirt bathar à Breatainn dhan Ruis.

  • 31 An Dùbhlachd 1941

    Turas cunnartach

    Gu ruige seo bha còrr air 50 soitheach anns a’ Chabhlach Mharsantach air an turas cunnartach dhan Ruis a dhèanamh.

     

    Top of page

    1942
  • 1942

    1942

  • 21 An t-Ògmhios 1942

    Convoy PQ-17

    Convoy PQ-17

    Le 33 soitheach anns a’ Chabhlach Mharsantach sheòl Convoy PQ-17 à Innis Tìle a’ dèanamh air Archangel.

  • 4 An t-Iuchar 1942

    Ionnsaigh air Convoy PQ-17

    Chaidh ionnsaigh a thoirt air Convoy PQ-17. Chaidh dà bhàta a chur fodha, chaidh a dhà a mhilleadh agus chaidh iarraidh air na soithichean eile dealachadh bho chèile.

  • 23 An Dàmhair 1942

    Blàr El Alamein

    Thòisich Blàr El Alamein an aghaidh feachdan Rommel an ceann a tuath Afraga.

  • 4 An t-Samhain 1942

    “Monty”

    “Monty”

    Bha a’ bhuaidh aig Seanailear Bernard “Monty” Montgomery aig El Alamein. B’ e bha os cionn an 8mh Feachd ann an Afraga a Tuath.

  • 5 An t-Iuchar 1942

    An Arctic Convoy - PQ-17

    Thug na Gearmailtich fìor ionnsaigh air PQ-17.

  • 10 An t-Iuchar 1942

    Archangel

    Ràinig a’ chiad dà bhàta bho PQ-17 Archangel. Chailleadh 23 soithichean air fad ’s iad a’ giùlan 430 tanca, 210 plèana, 3,350 carbad agus faisg air 100,000 tunna bathair.

  • 17 An Dùbhlachd 1942

    An Holocaust

    Dh’inns Antony Eden, Rùnaire nan Dùthchannan Cèin do Thaigh nan Cumantan mar a bha na Nadsaidhean a’ murt nam mìltean de dh’Iùdhaich. Thuirt na h-Ameireaganaich gun sireadh iad dìoghaltas airson nan eucoirean sin.

     

    Top of page

    1943
  • 1943

    1943

  • 14-24 Am Faoilleach 1943

    Co-labhairt Casablanca

    An dèidh co-labhairt Chasablanca eadar Roosevelt agus Churchill, thuirt Roosevelt nach tigeadh crìoch air a’ chogadh gus an gèilleadh a’ Ghearmailt gu tur.

  • 28 An t-Samhain 1943

    Tehran

    Choinnich Roosevelt, Churchill agus Stalin ann an Tehran.

     

    Top of page

    1944
  • 1944

    1944

  • 22 Am Faoilleach 1944

    Anzio

    Chaidh na Caidrich air tìr aig Anzio.

  • 16 An Gearran 1944

    Ionnsaigh aig Anzio

    Thug na Gearmailtich ionnsaigh orrasan a bh’ air a’ chladach aig Anzio.

  • 25 An Cèitean 1944

    Na Gearmailtich a' teicheadh

    Theich na Gearmailtich à Anzio.

  • 6 An t-Ògmhios 1944

    D-Day

    D-Day le feachdan nan Caidreach a’ dol air tìr ann an Normandy.

    D-Day Landings (Wikimedia Commons)
    D-Day Landings (Wikimedia Commons)
    D-Day Landings (Wikimedia Commons)
    D-Day Landings (Wikimedia Commons)
    D-Day Landings (Wikimedia Commons)
    D-Day Landings (Wikimedia Commons)
    D-Day Landings (Wikimedia Commons)
  • 13 An t-Ògmhios 1944

    Rocaidean V-1

    Rinneadh a’ chiad ionnsaigh le rocaidean V-1 air Breatainn.

  • 4 An Lùnastal 1944

    Anne Frank

    Anne Frank

    Chaidh Anne Frank agus a teaghlach a thoirt an grèim leis a’ Ghestapo ann an Amsterdam.

  • 21 An t-Sultain 1944

    Drochaid Arnhem

    Chaidh sgrios a dhèanamh air feachd Bhreatannach aig Drochaid Arnhem.

     

    Top of page

    1945
  • 1945

    1945

  • 26 Am Faoilleach 1945

    Campa Auschwitz

    Chaidh Campa Auschwitz a shaoradh le na Sobhietich.

  • 12 An Giblean 1945

    Chaochail Roosevelt

    Chaochail Roosevelt

    Chaochail Roosevelt agus chaidh àite a ghabhail le Harry S. Truman.

  • 29 An Giblean 1945

    Campa Dachau

    Chaidh campa Dachau a shaoradh le 7mh Feachd nan Ameireaganach.

  • 30 An Giblean 1945

    Hitler

    Chuir Hitler às dha fhèin.

  • 7 An Cèitean 1945

    Ghèill feachdan na Gearmailt

    Ghèill feachdan na Gearmailt air fad.

  • 8 An Cèitean 1945

    Latha VE

  • 26 An t-Iuchar 1945

    Clement Attlee

    Clement Attlee

    Chaill Churchill an taghadh ann am Breatainn. B’ e Clement Atlee am prìomhaire ùr.

  • 6 An Lùnastal 1945

    Bomaichean Atamach - Hiroshima

    Leag na h-Ameireaganaich boma atamach  air Hiroshima

  • 9 An Lùnastal 1945

    Bomaichean Atamach - Nagasaki

    Bomaichean Atamach - Nagasaki

    Leag na h-Ameireaganaich boma atamach air Nagasaki.

  • 14 An Lùnastal 1945

    Iapan

    Dh’aontaich Iapan gun gèilleadh iad gun chùmhnant

  • 2 An t-Sultain 1945

    Latha V-J

    Latha V-J

    Chuir na Iapanaich ainm ri pàipearan a’ ghèillidh. Seo  V-J Day a’ comharrachadh buaidh thairis air Iapan.

     

    Dealbhan:  Wikimedia Commons | Imperial War Museum

     

    Top of page